مدیریت شهری مشهد در دوره اخیر، به دلایل متعدد از جمله هم سان سازی خدمات، رفع تبعیض های گذشته در مناطق کم برخوردار و همچنین تغییر شیب خدمت از مناطق برخوردار به سوی مناطق کم برخوردار شهر، یکی از اصلی ترین سیاست های کاری خود را توجه ویژه به حاشیه شهر قرار داده است. این توجه تاکنون در ابعاد گسترده و وسیعی محقق شده و از زوایای مختلف قابل بررسی و راستی آزمایی است.
به گزارش پایگا اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد و وبه نقل از روزنامه شهرآرا، در یکی از این تصمیمات، اواخر فروردین امسال، سیدعبدا... ارجائی، شهردار مشهد، با ارائه پیشنهادی به شورای اسلامی شهر مشهد، از کمک مشترک سیصد میلیارد تومانی شهرداری و دو نهاد دیگر (بنیاد برکت و بانک عامل) برای ایجاد اشتغال زنان حاشیه مشهد خبر داد. با این حال، حجم بالای نیاز برای سامان دهی اشتغال در این زمینه باعث شد شهردار مشهد با تعامل و رایزنی بیشتر، دو نهاد دیگر را نیز پای کار بیاورد و در حاشیه مراسم افتتاح نمایشگاه محصولات بانوان کارآفرین سراسر کشور در مشهد ضمن درخواست از حجت ا... عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، و نیز وحید خاوئی، مدیرعامل بنیاد علوی، متولیان این دو نهاد را مجاب کند که بنیاد علوی 200 میلیارد و وزارت تعاون نیز 100 میلیارد تومان به رقم قبلی اضافه کنند تا در نهایت با سرمایه کلان 600 میلیارد تومانی، بتوان زمینه را برای ایجاد اشتغال جمع کثیری از زنان حاشیه شهر مهیا کرد.
ارجائی در نخستین نمایشگاه محصولات بانوان کارآفرین سراسر کشور و در حاشیه نوزدهمین نمایشگاه گل و گیاه مشهد به این نکته اشاره کرد که یکی از مجوزهایی که شورای شهر در دوره جدید برای ما صادر کرد، کمک به اشتغال زنان سرپرست خانوار مناطق حاشیه شهر مشهد بود و درست بر همین اساس با کمک استاندار و طبق مصوبات سفر معاون اول رئیس جمهور به مشهد تلاش می کنیم با مشارکت سه جانبه این امر را محقق کنیم.
ارائه تسهیلات در راستای توانمندسازی
قطعا با عملیاتی شدن این کمک می توان سرانه اشتغال شهر را افزایش داد و مهم تر از آن می توان بار عظیمی از روی دوش اشتغال در حاشیه شهر برداشت و برای زنان این مناطق که بخشی از آن ها نیز سرپرست خانواده هستند، اقدامات مفیدی در حوزه اشتغال و معیشت انجام داد.
در همین راستا، رئیس کمیسیون ویژه بانوان و خانواده شورای اسلامی شهر مشهد با ذکر جزئیاتی از این پروژه مدیریت شهری، به خبرنگار ما گفت: شهرداری مشهد می خواهد از طریق سامانه بازآفرینی، تفاهم نامه پنج جانبه ای با مجموعه های مختلف از جمله بنیاد برکت، بنیاد علوی، بانک سینا و صندوق کارآفرینی امید داشته باشد.
فاطمه سلیمی افزود: قرار است یک بخش برای زنان آسیب دیده اجتماعی در نظر گرفته شود. اگر زنانی هستند که توانمندی انجام کار دارند، باید وام به خود آن ها اختصاص پیدا کند. اما خیلی از اوقات در حوزه زنان سرپرست خانوار با این موضوع مواجه هستیم که خودشان نمی توانند کارفرما باشند؛ در چنین شرایطی زنانی از شرکت های دانش بنیان هستند که در زمینه های اشتغال و کارآفرینی فعالیت دارند و می توان تسهیلات را در اختیار آن ها قرار داد، به شرط اینکه نیروی کار آن ها هم زنان آسیب دیده اجتماعی باشند.
گام مهم برای اشتغال خانگی زنان
وی بیان کرد: باید اعتبار در این طرح در چرخه کارآفرینی اجتماعی قرار بگیرد. در واقع در کارآفرینی اجتماعی علاوه بر بحث سود و زیان آن، موضوع تأثیر مثبت این پدیده در اجتماع نیز مطرح است و این مسئله به حمایت دستگاه ها نیاز دارد. وامی که به افراد ارائه می شود نباید به جای سود موجب ضرر شود؛ به طور مثال به گونه ای نباشد که خانمی پس از دریافت این وام نه تنها توانمند نشود بلکه ورشکست شود؛ بنابراین باید چرخه اعطای تسهیلات در راستای توانمندسازی باشد. ضمن اینکه باید چرخه حمایتی تا زمانی که به تولید محصول برسد، ادامه یابد.
وی این امر را گام مهمی برای آغاز حرکت در حوزه اشتغال بانوان با تأکید بر اشتغال خانگی دانست و بیان کرد: در بسیاری از کشورهای دنیا میزان کسب و کارهای خانگی که انجام می شود، چندین برابر ایران است. اگر این کسب و کارهای خانگی بتواند چرخ اقتصادی کشور ما را نیز در این زمینه ها فعال کند، اقدام مؤثری است. بیشتر کسانی که در حوزه کسب و کارهای خانگی می توانند فعال باشند، زنان هستند که در کنار کار خود می توانند در نقش مادری نیز فعالیت کنند و این موضوع به سلامت خانواده و تربیت فرزندان در آینده نیز کمک می کند.
اولویت شورای ششم، مشارکت در اشتغال آفرینی است
نایب رئیس کمیسیون ویژه حاشیه شهر شورای اسلامی شهر مشهد نیز در گفت و گو با خبرنگار ما و درباره کمک 600میلیارد تومانی به کاریابی زنان حاشیه شهر، اظهار کرد: ارقامی که قرار است توسط دستگاه های یادشده برای ایجاد اشتغال زنان در حاشیه شهر هزینه شود، خوب و ویژه است.
سیدحسین علوی مقدم افزود: اینکه در کنار نمایشگاه گل و گیاه، در حوزه بانوان کارآفرین نیز اقدامی صورت بگیرد ایده خوبی بود. این امر در راستای تحقق شعار سال رهبر معظم انقلاب بود. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دستور داد که در استان های دیگر نیز این نمایشگاه فعال شود؛ ضمن اینکه دستور دیگری نیز داد که معاونان و مدیرکل های مربوطه روز پنجشنبه و جمعه هم برای پیگیری برخی امور در مشهد حضور داشته باشند.
وی با بیان اینکه با فعالیت این نمایشگاه ظرفیت بسیار خوبی ایجاد شده است، گفت: یکی از اولویت های مهم شورای ششم، مشارکت در حوزه اشتغال آفرینی است. در سال آینده نیز هزار وام صد میلیون تومانی با سود چهاردرصدی در نظر گرفته ایم که با بنیاد علوی نیز برای پرداخت آن تفاهم نامه امضا کرده ایم. 330 مورد از این وام ها پرداخت شده است و هفتصد مورد دیگر نیز انجام می شود.
نگاه مثبت شهردار به اشتغال حاشیه شهر
علوی مقدم درباره ضرورت کمک به حوزه اشتغال زایی، بیان کرد: به طو کلی هرچه میزان اشتغال زایی در حاشیه شهر بیشتر شود، از وقوع معضلات اجتماعی نیز جلوگیری می شود. مدیریت شهری نیز با دولت، وزارتخانه های مربوط، ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و بنیاد علوی در این زمینه کمک می کنند.
وی ادامه داد: شهردار در این زمینه نگاه مثبتی دارد و پای کار است؛ بنابراین کارهای مختلفی در حوزه اشتغال زایی انجام می دهد، در حالی که وظیفه اصلی شهرداری این نیست اما وظیفه اجتماعی خود را انجام می دهد؛ ضمن اینکه سعی داریم دستگاه های دیگر را نیز در این مسئله مشارکت دهیم.
علوی مقدم بیان کرد: قطعا شورا در فرایند واگذاری و توسعه این کمک پیگیر خواهد بود. پس از تخصیص این کمک، باز هم نظارت می کنیم؛ زیرا یکی از وظایف ذاتی شورا، نظارت است. البته باید بدانیم که کمک های این چنینی ادامه دار است. با وجود اینکه شهرداری و شورای شهر در این دوره چهار ساله در برخی امور متولی نیستند اما همچنان پای کار خدمت به مردم می ایستیم.
وی با بیان اینکه 49 محله بازآفرینی جزو محلات هدف قرار دارند که باید از این موارد برخوردار شوند، اضافه کرد: این محلات حاشیه شهر قطعا شامل این کمک هستند. باید بررسی کنیم که در کدام محلات احساس نیاز بیشتر است.
نگاه ویژه به حوزه زنان و حاشیه شهر
توجه عملیاتی به حوزه زنان و حاشیه شهر یکی از دو کلیدواژه مهم مدیریت شهری در دوره اخیر بوده است. در این زمینه اوایل مهرماه سال گذشته سلیمی، عضو هیئت‌رئیسه شورای اسلامی شهر مشهد، اعلام کرد که شورای ششم نگاه ویژه‌ای به حوزه زنان و خانواده دارد که این نگاه صرفا در مشهد نخواهد بود، بلکه نگاهی بین‌المللی است.
در اوایل آذر هم شهردار مشهد از پیگیری مدیریت شهری برای تدوین برنامه جامع سامان‌دهی حاشیه شهر خبر داد تا حضور مدیریت شهری در این عرصه جدی‌تر از گذشته و سامان‌دهی حاشیه شهر پررنگ‌تر باشد. کمی بعدتر و در 25 آذر، زمانی که بخشنامه بودجه سال 1401 ابلاغ شد، شهردار مشهد اعلام کرد که «به‌طور قطع 30‌درصد کل بودجه سال آینده شهرداری به حاشیه شهر اختصاص داده خواهد شد.» وعده ای که در لایحه بودجه نیز منظور و به تصویب شورای اسلامی شهر مشهد رسید. سه روز بعد نیز با تشکیل کمیسیون ویژه بانوان و خانواده شورای اسلامی شهر مشهد، گام اجرایی مدیریت شهری و شورای اسلامی شهر مشهد برای توجه ویژه به امور بانوان در مشهد، ابعاد اجرایی بیشتری به خود گرفت. سلیمی، رئیس این کمیسیون، با گلایه از بی‌توجهی به مسائل بانوان گفت که با سه دوره غفلت راهبردی از پرداختن به بانوان و خانواده مواجه هستیم که امیدواریم ایجاد کمیسیون بانوان در شورای شهر مشهد نقطه پایان این انفعال باشد.
از اماکن ورزشی تا اشتغال‌زایی
شهردار مشهد نیز هم‌سو با این حرکت اعلام کرد که شهرداری در برنامه بودجه سال 1401، توجه به زیرساخت‌های مرتبط با ورزش، نشاط و سرگرمی خانواده و بانوان را به‌صورت جدی مورد توجه قرار خواهد داد و به عنوان یکی از اولین اقدامات حمایتی در بحث بانوان، پیش‌بینی فضای ویژه بانوان در همه پارک‌های بالای پنج هکتار شهر را عملیاتی خواهد کرد.
به دنبال این اظهارات بادستور شهردار مشهد، طراحی چهار پارک جدید و ویژه بانوان در دستور‌کار شهرداری مشهد قرار گرفت و به دنبال آن در دی‌ماه 1400، در راستای گسترش ورزش بانوان، 2.5 میلیارد تومان به صورت اختصاصی به ورزش بانوان اختصاص یافت. اوایل بهمن سال گذشته و به مناسبت ولادت دخت پیامبر(ص) نیز در اقدامی نمادین، بانوان شهر مشهد میهمان مدیریت شهری شدند و براین‌اساس ۳۵ خدمت شهری برای بانوان رایگان شد.
ابعاد این نگاه مدیریت شهری به حوزه‌های دیگر نیز تسری یافت و شهردار مشهد درباره جانمایی المان‌های بهاری 1401 اعلام کرد که برای اولین‌بار در مشهد، جانمایی 40‌درصد از المان‌های استقبال از بهار در مناطق حاشیه شهر خواهد بود.
اکنون با ورود مدیریت شهری به عرصه توانمندسازی بانوان حاشیه شهر مشهد، تحقق یکی دیگر از وعده‌های کلان شهردار مشهد برای توجه بیشتر به ظرفیت های مغفول‌مانده حاشیه شهر در دستورکار قرار گرفته است.